ครอบฟัน คือ ฟันเทียมติดแน่นที่ใช้ทดแทน หรือเสริมสร้างความแข็งแรงให้กับตัวฟัน อาจทำจากโลหะทั้งซี่ เซรามิกล้วน หรือทั้งโลหะและเซรามิกเพื่อให้เกิดความแข็งแรงและสวยงาม
ข้อดีการบูรณะด้วยครอบฟัน
- ครอบฟันเซรามิกล้วน หรือครอบฟันโลหะเคลือบเซรามิก สามารถแก้ไขรูปร่างและสีฟันให้มีความสวยงามได้
- ครอบฟัน สามารถช่วยป้องกันการแตกหักของฟันที่มีรอยผุขนาดใหญ่ ฟันที่รักษารากฟันแล้ว หรือฟันที่มีวัสดุบูรณะขนาดใหญ่ได้
- ครอบฟัน มีความคงทนถาวรมากกว่าวัสดุอุดฟันโดยทั่วไป
ข้อเสียของการครอบฟัน
- การทำครอบฟันนั้นจำเป็นต้องกรอเนื้อฟันออกปริมาณมากกว่าการอุดฟัน การทำอินเลย์ หรือ ออนเลย์
- การกรอแต่งฟันเพื่อทำครอบฟันนั้นมีโอกาสทำอันตรายต่อโพรงประสาทฟันได้ถึง 1-15%
- ราคาแพงเมื่อเทียบกับการอุดฟัน
- ใช้เวลามากกว่าการอุดฟัน โดยปกติจะใช้เวลา 1-2 ครั้ง
ชนิดของครอบฟัน
- ครอบฟันเหล็กกล้าไร้สนิม (Stainless Steel Crown: SSC) ครอบฟันเหล็กกล้าไร้สนิม คือ ครอบฟันสำเร็จรูปทำจากสแตนเลส ส่วนใหญ่จะใช้กับฟันน้ำนม ซึ่งไม่ได้เน้นความสวยงามเนื่องจากฟันน้ำนมต้องหลุดไปภายหลัง ใช้เวลาทำเพียงครั้งเดียวและกรอแต่งไม่นาน ไม่ต้องพิมพ์ปากเนื่องจากเด็กไม่สามารถทนการทำฟันนานๆและซ้ำซ้อนได้
- ครอบฟันโลหะล้วน (Full Metal Crown: FMC) ครอบฟันโลหะล้วนทำจากโลหะหลายชนิด เช่น ทอง ทองคำขาว พัลเลเดียม นิกเกิล-โครเมียม มีความแข็งแรงสูงแต่ความสวยงามต่ำ ทำให้ฟันคู่สบสึกได้น้อยกว่าและกรอแต่งฟันน้อยกว่า เมื่อเทียบกับครอบฟันโลหะเคลือบเซรามิก ส่วนมากมักใช้ในฟันหลังมากกว่าฟันหน้า
- ครอบฟันโลหะเคลือบเซรามิก (Porcelain-fused-to-metal crown: PFM) ครอบฟันโลหะเคลือบเซรามิกมีข้อดีของการนำโลหะมาทำเป็นโครงเพื่อให้ความแข็งแรงและการใช้เซรามิกเคลือบทำให้มีสีเหมือนฟันธรรมชาติ การทำครอบฟันชนิดนี้จะต้องกรอเนื้อฟันออกเยอะกว่าครอบฟันโลหะล้วนจึงไม่เหมาะกับฟันของเด็ก
- ครอบฟันเรซิน (All-resin crown) ครอบฟันเรซินทำจากวัสดุที่มีคุณสมบัติคล้ายพลาสติกมีความแข็งแรงพอประมาณ มักใช้เป็นครอบฟันชั่วคราวระหว่างการรักษา เช่นครอบฟันอะคริลิกเรซิน หรือใช้เป็นครอบฟันกึ่งถาวรเพื่อใช้ในระยะยาว เช่นครอบฟันเรซินคอมโพสิต
- ครอบฟันเซรามิกล้วน (All-ceramic crown: ACC) ครอบฟันเซรามิกล้วนทำจากเซรามิกที่มีความแข็งแรง มีความใสและสวยงามเป็นธรรมชาติมากที่สุด ส่วนใหญ่มักใช้ในฟันหน้าที่ต้องการความสวยงาม หรือคนไข้ที่มีอาการแพ้โลหะ ครอบฟันเซรามิกล้วนทำจากเซรามิกได้หลายชนิด วิธีการขึ้นรูปก็มีหลากหลายวิธี แต่ครอบฟันชนิดนี้จะต้องกรอเนื้อฟันออกมากที่สุด และไม่สามารถใช้ได้กับคนไข้ที่มีนิสัยใช้ฟันหน้ากัดแทะของแข็ง คนไข้ที่มีฟันหน้าสบคร่อมกันลึก
- ครอบฟันเซอร์โคเนีย (Zirconia crown) ครอบฟันเซอร์โคเนียเป็นครอบฟันเซรามิกล้วนชนิดหนึ่ง ใช้คอมพิวเตอร์ในการออกแบบและขึ้นรูป มีความแข็งแรงมากที่สุดในบรรดาครอบฟันเซรามิกล้วน มีความสวยงามสูงแต่น้อยกว่าครอบฟันเซรามิกล้วนประเภทกลาสเซรามิก สามารถใช้ในฟันหลังได้โดยเฉพาะคนไข้ที่แพ้โลหะและจำเป็นต้องทำครอบฟันในฟันหลัง
วิธีการรักษาด้วยการครอบฟัน
- ครั้งที่ 1 ทันตแพทย์จะทำการตรวจการสบฟันและสภาพเหงือก เอกซเรย์ และวางแผนการรักษาและจะทำการกรอแต่งฟันภายใต้ยาชาเฉพาะที่ ตามชนิดของครอบฟัน พิมพ์ปากและเลือกสีฟัน จากนั้น จะทำการใส่ครอบฟันชั่วคราวให้กับคนไข้
- ครั้งที่ 2 ภายหลังจาก 3-5 วันทันตแพทย์จะทำการนัดหมายคนไข้มาทำการลองครอบฟัน อาจมีการกรอแต่งเล็กน้อยเพื่อให้ครอบฟันลงได้พอดี ทำการเช็คการสบฟัน ขอบเหงือก รอยต่อระหว่างขอบของครอบฟัน และผิวเคลือบฟัน บริเวณสัมผัสระหว่างครอบฟันและฟันธรรมชาติ สีของครอบฟันหลังจากนั้น จะทำการยึดครอบฟันโดยใช้กาวยึดทางทันตกรรม
- ครั้งที่ 3 ทันตแพทย์จะทำการนัดหมายคนไข้กลับมาเช็คอาการไม่พึงประสงค์ต่างๆ อนามัยช่องปาก หลังจากนั้น ก็ทำการนัดหมายเพื่อให้คนไข้กลับมาตรวจเช็คทุก 6 เดือน
การดูแลรักษาครอบฟัน
ภายหลังจากที่คนไข้ได้รับการใส่ครอบฟันที่ดี มีการสบฟันที่ถูกต้อง ครอบฟันนั้นก็จะอยู่กับคนไข้ไปอย่างยาวนาน การดูแลรักษาก็เหมือนการดูแลรักษาฟันธรรมชาติซึ่งก็ คือ การแปรงฟันให้ถูกวิธี การใช้ไหมขัดฟัน และการตรวจเช็คสุขภาพช่องปากทุกๆ 6 เดือน
ปัจจุบันเทคโนโลยีที่ทันสมัยพัฒนาจนสามารถทำครอบฟันได้ภายในวันเดียวแล้ว โดยใช้เทคโนโลยี CAD/CAM ช่วยในการออกแบบและปรับแต่งภาพจำลองฟันแบบ 3 มิติ ช่วยให้ทันตแพทย์และเจ้าหน้าที่สามารถสร้างแบบจำลองฟัน 3 มิติ และสั่งผลิตชิ้นงานผ่านเครื่องกลึง ทำให้สามารถร่นระยะเวลาการทำครอบฟันให้เสร็จภายในวันเดียวได้
